فراخوان ارسال مقاله ویژه‌نامه "جنسیت و کیفیت زندگی شهری" نشریه هفت­ شهر

 

"فراخوان ارسال مقاله ویژه‌نامه "جنسیت و کیفیت زندگی شهری"

 

جهان هر روز بیش از گذشته "شهری" می­شود و جمعیت شهرنشین به‌­طور بی­‌سابقه‌­ای در حال افزایش است. پیش­‌بینی شده تا سال 2050 هفتاد درصد جمعیت دنیا در شهرها زندگی خواهند کرد. افزایش جمعیت شهری پدیده‌­ای خاص کشورهای به اصطلاح پیشرفته نیست، بلکه پدیده­‌ای جهانی است. الگوهای حرکت جمعیت از مناطق روستایی یا شهرهای کوچک به شهرهای بزرگتر تقریباً در تمام قاره‌­ها مشابه است. سازمان ملل گزارش می­‌کند که در ابتدای قرن بیستم تقریباً 60 شهر در دنیا جمعیتی بیش از یک میلیون نفر داشته و در شروع قرن بیست و یکم، 400 شهر چنین جمعیتی داشته‌­اند. حتی در کشورهای در حال توسعه، تعداد شهرهای خیلی بزرگ (megacities) با تعریف بیش از ده میلیون جمعیت در حال افزایش است.

در کشورهای در حال توسعه، مردم برای تغییر در وضعیت زندگی و بهبود کیفیت آن به شهرها می­‌آیند. اما زندگی شهری برای آنها هم جنبه­‌های مثبت و هم ابعاد منفی به همراه دارد. زندگی شهری ممکن است به‌­طور کلی فرصت‌­های بیشتری را برای زنان و مردان فراهم کند مانند؛ فرصت‌­های بیشتر آموزش، فرصت­‌های شغلی متنوع­‌تر، شبکه روابط اجتماعی گسترده‌­تر، دسترسی بیشتر به منابع، امکانات بهداشتی و درمانی بهتر، سیستم حمل و نقل پیشرفته‌­تر. اما زندگی شهری ممکن است خطرات بیشتری را به‌­ویژه برای زنان به وجود آورد مانند؛ مورد آزار قرار گرفتن، خشونت، هزینه­‌های سنگین درمان، مشکلات رفت و آمد، از دست دادن حمایت­‌های اجتماعی فامیلی و خانوادگی، احساس تنهایی و افسردگی، گسست در روابط همسایگی، تغییرات در ساختار و روابط خانواده و ... و به‌­طور کلی تغییر در سبک زندگی.

غالباً در زندگی شهری نابرابری­‌ها بیشتر می‌­شود و این ویژگی با گسترش شهرها بارزتر می‌­گردد، بخصوص زمانی­‌که گسترش شهر به دلیل حرکت گروه­‌های محروم، فقرا، اقلیت­‌های قومی از سایر مناطق به شهرها صورت می­‌گیرد. تازه‌­رسیدگان غالباً در حاشیه­‌ها و مناطق ناکارآمد شهری ساکن می‌­شوند و در چنین شرایطی زنان بیش از پیش به دلیل؛ تراکم زیاد جمعیت، عدم دسترسی به آب سالم، کمبود امکانات بهداشتی و درمانی، محدودیت در وسایل حمل و نقل، خطر خشونت اجتماعی، خطر وقوع جرایم، محرومیت از حمایت­‌های اجتماعی گذشته، عدم شناخت کافی از محیط اطراف، عدم آشنایی با فرهنگ جدید و ... آسیب‌­پذیرتر می­شوند.

علاقه و نیاز زنان در زندگی شهری و امیدواری به زنده نگهداشتن روابطی مشابه آنچه که تجربه کرده بودند، گاه سبب شکل­‌گیری محله‌­های خاص قومی و یا همشهری­‌ها می­‌شود و زمانی برای همبسته شدن با اجتماعی که به آن وارد شده­اند تلاش می­‌نمایند که گاهی به آسانی امکان‌پذیر نیست و تفاوت­‌های فرهنگی- اجتماعی منتج به فشارهای روانی و ... می‌­شود.

به‌­طور خلاصه؛ زنان در زندگی شهری با ماهیت سرمایه فیزیکی و اجتماعی متفاوت از آنچه که تجربه­ کرده‌­اند، مواجه می­شوند و چنین تغییری مسایلی را برای آنها به‌­صورت فردی و خانوادگی ایجاد می­‌کند.

اما به‌­نظر می­رسد چنین شرایطی را عدم آگاهی طراحان و سیاستگذاران شهری از نیازهای عملی و استراتژیک زنان دشوارتر و پیچیده‌­تر نموده و پدیده­‌های گاه ناخواسته‌­ای به ­بار می­‌آورد که سبب می­‌شود تا زندگی شهری زنان نه چندان شیرین و رضایت­بخش بلکه در مواردی بسیار تلخ سپری شود. مسایلی که زنان در مقایسه با مردان در زندگی شهری به صورت فردی و خانوادگی و در کل اجتماع تجربه می‌­کنند، سوژه فصلنامه هفت­‌شهر با موضوع "جنسیت و کیفیت زندگی شهری" است.

بر این اساس از همه پژوهشگران حوزه مطالعات جنسیت و علاقمندان به موضوع زنان در زندگی شهری و تفاوت­‌های آنها با مردان در این زندگی، دعوت می‌­شود که با ارسال مقاله­‌های خود در محورهای زیر در تهیه و تدوین این شماره فصلنامه مشارکت نمایند:

  • سبک­‌های زندگی در شهر
  • احساس امنیت و ترس در شهر
  • آلودگی آب، هوا و صدا
  • طرد فضایی؛ حاشیه‌­نشینی و پیدایش شهرک‌­ها
  • طردهای اجتماعی؛ قومی، مذهبی، جنسیتی، اقتصادی
  • تحول حس تعلق از طایفه، خویشاوندان و روستا
  • تغییر سیستم‌­های حمایت اجتماعی
  • نگرش زنان و مردان نسبت به تغییر سبک زندگی
  • احساس تعلق به شهر
  • روابط همسایگی و تقابل­‌های فرهنگی
  • سرعت و ازدحام در فضای شهری
  • زیربناهای تردد و سیستم حمل و نقل
  • نمایش‌­های طبقاتی در فرم و بافت شهرها
  • مرزبندی­‌های فیزیکی و فرهنگی بین زنان از طبقات اجتماعی – اقتصادی مختلف
  • گسترش فقر زنان و افزایش نابرابری‌­ها
  • تعاملات در عرصه عمومی
  • از دست رفتن روابط اجتماعی سنتی و پدیده کوچه­‌نشینی
  • خشونت علیه زنان در محیط اجتماعی
  • تمایل یا امکان مشارکت زنان در تصمیم‌­گیری­‌های محله و شهر
  • سرمایه اجتماعی زنان در مقایسه با مردان در شهرها
  • دستیابی به فرصت‌­های آموزشی و یا بازماندگان از تحصیل
  • دسترسی زنان به مسکن قابل استطاعت[1] (ارزان قیمت)
  • تنش‌­ها و امکان به­ خطر افتادن سلامت روانی زنان
  • فضاهای فراغتی زنان

و ...

علاوه بر محورهای فوق، از نمونه­‌های تجربی موفق یا ناموفق در تلاش برای ارتقا کیفیت زندگی شهری زنان (و همچنین مردان و بر اساس نتایج پژوهش‌­ها و اقداماتی که در ده سال اخیر در شهرها انجام شده) استقبال می­‌شود.

 
 
از نویسندگان و پژوهشگران محترم درخواست می­‌شود مقاله‌هاى خود را با رعایت ضوابط نگارش مقالات نشریه در بخش راهنماى نویسندگان تنظیم و حداکثر تا تاریخ پایان فروردین‌ماه 1397 توسط سامانه ارسال مقالات به صورت الکترونیکی ارسال نماییدبه طور یقین پشتیبانى نویسندگان و پژوهشگران در ادامه این راه بسیار تعیین کننده خواهد بود.


[1] affordable